Như đã có lần mình làm một cái meme nhỏ về sự khác nhau giữa thành viên các forum tầm độ 5, 7 năm trước và các thành viên trên  linkhay hiện giờ: đụng gì cũng chửi, chửi trước khi kịp đọc hết nội dung, hay trước khi kịp bỏ thời gian ra tìm hiểu xem ý người khác nói gì. Bỏ qua các yếu tố cực kỳ khách quan như có bọn nào nhẫn tâm sản xuất muối i-ốt giả, hay đột biến gen xảy ra liên tục khiến một loạt người ngã ngồi cũng chấn thương sọ não… chỉ bàn đến bản thân cốt lõi của vấn đề: phải chăng chính linkhay đã tạo nền tảng tốt để người ta tha hồ chửi?

League of Legends là một trong những game thành công nhất miền Bắc Mỹ trong thời gian hiện tại, khi thu hút hàng triệu người tham gia. Nhận biết được sự thu hút như thế, có nhiều game thủ chuyên nghiệp (pro-gamer) thực hiện việc truyền trực tiếp các trận đánh của mình đến đông đảo người theo dõi. Họ được tiền từ các công ty quảng cáo trả cho những đoạn quảng cáo ngắn xen kẽ các trận đánh.

Hôm qua, có một sự việc khá chấn động, thu hút nhiều tranh cãi khi SaintVicious, một trong những game thủ có tiếng tăm trong cộng đồng, khi stream (phát trực tiếp) cho hơn 6000 người theo dõi, đã có những hành vi gây ức chế (troll) game thủ khác. Kết quả là anh ta bị ban ngay-lập-tức. Thông thường, các game thủ troll như thế phải tái phạm tầm vài lần mới bị xử lý,  và luôn phải thông qua cái giống như phiên-tòa trực tuyến. Việc SaintVicious bị ban ngay tại chỗ như thế đã gây ra nhiều phẫn nộ từ phía các fan của anh ta. Công ty phát hành game trả lời ngay: Anh là gamer chuyên nghiệp, bao nhiêu người theo dõi anh, lẽ ra anh phải là gì đó chuẩn mực để người ta nhìn theo.

Đột nhiên, mình nghĩ về ảnh hưởng của các bi tím trên linkhay.

Một linkhay-như-hiện-tại nên thay bằng một linkhay không có hệ thống bi, nó sẽ còn tốt hơn.


Forum và các hình-tượng

Một trong những ưu điểm của các forum thành công, là họ đều có một vài thành viên nào đó mà ai ai cũng nể trọng, xem như là hình tượng. Đơn giản là các thành viên mới sẽ nhìn xem những người được cả cộng đồng kính nể ấy mà học hỏi theo về những hành vi xử sự, quy tắc post bài, tranh luận.

Những thành viên mang hình-tượng ấy rất quan trọng trong việc tạo ra văn hóa forum. Và văn hóa forum góp phần ảnh hưởng rất lớn đối với các thành viên mới.

Lấy điển hình như một trong những forum có rất nhiều thành viên “chất” hiện tại là Tathy – diễn đàn thanh niên xa mẹ. Những ai để ý theo dõi tathy ắt sẽ đều biết một vài tên tuổi hình-tượng, và từ đó học được cách nói chuyện hóm hỉnh, tranh luận phải chặt chẽ, có trước, có sau, và phải đúng chính tả - vì từ admin tới các thành viên nổi trội khác đều luôn quan tâm tới việc trình bày và chính tả, ngữ pháp cho rõ ràng.

Linkhay không phải là một forum nguyên gốc, nhưng đã và đang có những đặc điểm của-một-forum. Khác với reddit hay 4chan, 9gag... nơi mọi thứ chỉ dựa vào những gì bạn post, chứ không quan trọng bạn-là-ông-bà-nào, linkhay có mối tương tác qua lại như trên một forum. Nhưng văn hóa linkhay rất nhạt nhòa.

Chính xác là, vào thời điểm gần đây (tầm 1 năm trở lại), và nó liên quan đến hệ thống bi.

Ngày xưa, không cần hệ thống phân loại thành viên, cộng đồng cũng có thể biết được những ai là hình-tượng, nhìn vào và học hỏi, cả về chuyên môn lẫn cách hành xử trên forum. Những thành viên hình-tượng ấy không cần màu bi lời nói cũng vẫn có trọng lượng: như trong kĩ thuật quân sự, thì nick Matsui; phim ảnh thì là Slusho hay summoner131; những bình luận thông minh và hóm hỉnh, có chiều sâu của những watermyph, NewVegas, Ice...
Khi hệ thống bi ra mắt, không ngạc nhiên lắm khi những người đó được cái title Thành viên ưu tú. Bản thân chữ ưu-tú, đã là hình-tượng, để mọi người nhìn theo.

Hiện tại, hệ thống bi của linkhay gây tác dụng ngược, khi có quá nhiều trick để boost bi. Những người không thật sự ưu-tú bằng vài thủ thuật, nhanh chóng có được cái title mà ai cũng ngước nhìn ấy. Điều đấy hoàn toàn phản tác dụng, những thành viên mới vào sẽ không biết, không hiểu lí do vì sao những người đó được gọi là thành viên ưu tú. Một nơi mà các thành viên mới không có ai đó để noi theo, không có định hướng nên hành xử như thế nào, thì sẽ là một nơi hỗn loạn.

Ban đầu chỉ đơn giản là: ồ, tôi reg nick linkhay, giờ ngại comment quá. Sau một thời gian lạc lõng, tìm tòi, sẽ thấy: ồ, chả thấy ai để mình học theo tìm hiểu văn-hóa linkhay thế nào, cứ comment đại vậy. Dần dà dẫn đến tình trạng như hiện nay: cứ tạo nick, và tha hồ comment, vì vốn dĩ linkhay đã mất đi tính hình-tượng ở các thành viên hình-tượng.

Muốn linkhay trở lại như xưa, nên chăng set lại bi cho những thành viên xứng đáng, loại bỏ những thành viên ưu-tú nhờ thủ thuật, khi đó cộng đồng sẽ biết nhìn vào ai để ứng xử. Và một phần, các bi tím cũng cần có trách nhiệm hơn :-).