Làng Nghề Đá Mỹ Nghệ Ninh Vân – Nơi Biến Đá Thành Nghệ Thuật

Làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân là một làng nghề truyền thống ở tỉnh Ninh Bình, nổi tiếng với nghề chế tác đá vôi thành các sản phẩm mỹ thuật cao cấp. Làng nghề có lịch sử hơn 500 năm, được hình thành từ thời Lê Trung Hưng. Cụ Hoàng Sùng được coi là tổ nghề của làng, là người tài giỏi chế tác đá và truyền dạy nghề cho các thế hệ sau. Làng nghề đã góp phần phát triển kinh tế xã hội của xã Ninh Vân và nâng cao đời sống người dân. Làng nghề cũng đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, ghi dấu ấn trong lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

Lịch sử nghề chế tác đá tại làng Ninh Vân

Tương truyền rằng, ông tổ nghề của làng tên là Hoàng Sùng, người làng Nhồi (Thanh Hóa) ra Ninh Vân sinh sống, lập nghiệp và truyền nghề lại cho con cháu.

Ban đầu thợ chế tác đá làm các sản phẩm đơn giản phục vụ mùa màng như cối giã, cối xay, con lăn trục lúa… Lâu dần, sản phẩm của các nghệ nhân đa dạng, phong phú, hiện đại, tầm cỡ hơn.

Trước đây, các công đoạn trong nghề chế tác đá như khai thác, vận chuyển đá từ trên núi, xẻ đá, mài, đục… được làm hoàn toàn thủ công, nên nghề làm đá vất vả, số lượng sản phẩm làm ra có hạn. Ngày nay, với sự hỗ trợ của máy móc nên đã cho năng suất lao động tăng lên gấp nhiều lần.

Các sản phẩm chính của làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân

Các sản phẩm chính của làng nghề đá mỹ nghệ Ninh Vân gồm có:

Mộ đá, lăng mộ đá: Là những công trình đá dùng để chôn cất hoặc tưởng niệm người đã khuất. Các mộ đá, lăng mộ đá được chế tác theo yêu cầu của khách hàng, có thể có hình dạng, kích thước, màu sắc, hoa văn khác nhau. Các mộ đá, lăng mộ đá thường được trang trí bằng các chi tiết như bia mộ, hoa sen, rồng, phượng, long quy… để thể hiện sự trang nghiêm và tôn kính. Một số ví dụ về các mộ đá, lăng mộ đá của làng nghề Ninh Vân là lăng mộ của gia đình Nguyễn Phúc Chu, lăng mộ của họ Nguyễn Hữu Cảnh, lăng mộ của họ Nguyễn Văn Thắng…

Nhà thờ họ: Là những công trình kiến trúc đá dùng để thờ cúng hoặc tổ chức các nghi lễ tôn giáo. Các nhà thờ họ được xây dựng theo phong cách kiến trúc Phương Tây hoặc Đông Dương, có sự kết hợp giữa các yếu tố văn hóa Việt Nam và Châu Âu. Các nhà thờ họ thường được trang trí bằng các chi tiết như mái vòm, cột trụ, cửa sổ, chuông, bàn thờ… để thể hiện sự uy nghi và sang trọng. Một số ví dụ về các nhà thờ họ của làng nghề Ninh Vân là nhà thờ đá Phát Diệm ở Kim Sơn, nhà thờ họ Nguyễn Hữu Cảnh, nhà thờ họ Nguyễn Văn Thắng…

Tượng đá: Là những tác phẩm đá nhỏ hơn, thể hiện những nhân vật, sự kiện lịch sử hoặc tôn giáo. Các tượng đá được chế tác theo yêu cầu của khách hàng, có thể có hình dạng, kích thước, màu sắc, hoa văn khác nhau. Các tượng đá thường được trang trí bằng các chi tiết như áo quần, tóc, mặt, vũ khí, phụ kiện… để thể hiện sự sống động và chân thực. Một số ví dụ về các tượng đá của làng nghề Ninh Vân là tượng đài Bà mẹ Tổ quốc ở TP Hồ Chí Minh, tượng đài Thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước ở Quảng Trị, tượng đài Bác Hồ ở Nghệ An, tượng đài Trần Hưng Đạo ở Hải Dương…

Ngoài ra, làng nghề Ninh Vân còn chế tác các sản phẩm khác như cuốn thư đá, hoành phi đá, lư hương đá, lan can đá, đài phun nước, các loại đồ nội/ngoại thất bằng đá… với mẫu mã đa dạng và phong phú.

Xem thêm bài viết tại https://www.instapaper.com/p/dabaongoc