12
Hay
- Token boosted
Hot 4 năm trước
nytimes.com
How Data (and Some Breathtaking Soccer) Brought Liverpool to the Cusp of Glory
Bóng đá hiện đại đang được nâng cấp ngày một mạnh mẽ
(0 clicks)
Loan tin
SuperSliver
Wasamala
và 1 người nữa
Phần 1:
Phòng làm việc của Jurgen Klopp tại trung tâm huấn luyện Melwood. Tháng 11/2015, chỉ 3 tuần sau khi Klopp chính thức được bổ nhiệm làm HLV trưởng Liverpool. Klopp có một cuộc gặp với Ian Graham, giám đốc nghiên cứu của CLB.
Phòng làm việc của Jurgen Klopp tại trung tâm huấn luyện Melwood. Tháng 11/2015, chỉ 3 tuần sau khi Klopp chính thức được bổ nhiệm làm HLV trưởng Liverpool. Klopp có một cuộc gặp với Ian Graham, giám đốc nghiên cứu của CLB.
Cuộc nói chuyện với Jurgen Klopp
Thẳng thắn và dứt khoát, Graham đặt lên mặt bàn làm việc của Klopp, người mà ông chưa từng gặp trước đó, một tập tài liệu khá dày, và thủng thẳng nói về một trận đấu của…. Borussia Dortmund, đội bóng mà Klopp dẫn dắt trước khi tới Liverpool. Trận Dortmunnd thua Mainz 0-2 tại lượt đi Bundesliga 2014/15.
“Ah, anh có xem trận đó hả. Đúng là điên rồ. Anh thấy đấy, chúng tôi đáng ra phải “hủy diệt” họ” – Klopp ngắt lời Graham, khi tay giám đốc nghiên cứu, thao thao về số cơ hội ghi bàn vượt trội mà Dortmund tạo ra trước khung thành Mainz.
Graham không xem trận đấu đó, dù chỉ 1 phút. Nhưng nhiều tháng trước đó, trong kế hoạch tìm kiếm một HLV thích hợp nhất cho Liverpool, mà Klopp là 1 trong những ứng viên được nhắm tới, dữ liệu về hàng chục trận đấu của Dortmund đã được “team”của Graham thu thập và phân tích. Trận Dortmund thua Mainz chỉ là 1 trong số đó.
Mùa giải Bundesliga 2014/15, Dortmund chỉ xếp thứ 7 chung cuộc. Nhưng theo mẫu phân tích của Graham, dựa trên tất thảy các dữ liệu thu thập được từ màn trình diễn của các cầu thủ Dortmund trong toàn bộ mùa giải thì “Vàng-Đen”… đáng ra vào giành ngôi á quân, chỉ sau nhà vô địch Bayern. Quan điểm của Graham, dựa trên các mẫu phân tích có được, thì đó là một mùa giải đáng thất vọng của Dortmund nhưng lỗi không phải do Klopp. Klopp, theo Graham, trong mùa giải 2014/15, đơn giản chỉ là… HLV của một đội bóng quá đen đủi.
Trở lại với trận đấu với Mainz, mẫu phân tích chỉ ra rằng Dortmund thưc hiện 19 cú sút cầu môn (so với 10 của đối thủ), trong 90 phút mà họ có tỉ lệ kiểm soát bóng 2/3 thời lượng. Đấy là trận đấu mà Dortmund có 85 lần đưa bóng vào khu vực tấn công (1/3 phần sân đối phương) – Mainz chỉ làm được điều này 55 lần. Tổng cộng 36 lần Dortmund có các tình huống tấn công trong vòng cấm địa đối thủ (so với 17 của Mainz).
Nhưng Dortmund lại thua chung cuộc 0-2. Họ đá hỏng một quả phạt đền ở phút 70. Và 4 phút sau, cầu thủ Dortmund đá phản lưới nhà. Đấy là 1 trận đấu mà Dortmund vượt trội toàn diện so với Mainz, tất nhiên, trừ duy nhất tỉ số chung cuộc trên bảng điện tử.
Tiếp tục là một mẫu phân tích khác của Graham , liên quan đến Dortmund – trận đấu với Hannover – đúng 1 tháng sau thất bại 0-2 trên sân Mainz. Vẫn là 1 trận đấu mà đội bóng của Klopp lấn át toàn diện,với 18 pha dứt điểm cầu môn, 55 lần đưa bóng vào vòng cấm địa đối thủ, thêm 13 pha tạt bóng/căng ngang từ biên chính xác so với lần lượt 7, 13 và 3 của Hannover. “Dortmund thua 0-1. Nhưng đội bóng của anh tạo ra số cơ hội ăn bàn gấp đôi đối thủ”– Graham nói.
Cơ hội ăn-bàn-rõ-ràng, trong bóng đá, khác đa số các môn thể thao (với bóng), vì nó có mức độ ảnh hưởng tới kết quả chung cuộc lớn hơn nhiều. Một trận đấu bóng rổ ở NBA chẳng hạn bình quân trên 200 điểm/trận. Với bóng chày, số điểm “home-run” mỗi hiệp trong 1 trận đấu có 9 hiệp, có thể gấp đôi số bàn thắng bình quân 90 phút ở Premier League.
Và phản ứng của Klopp vẫn… như cũ: “Giờ nghĩ lại vẫn cay thật. Thua 1 trận đấu mà chúng tôi đáng ra phải thắng đậm. Mà này, cậu có xem trận đấu đó chứ”.
Graham không xem trận Dortmund thua Hannover, tất nhiên. Hay chính xác, như Graham thừa nhận với Klopp, ông chẳng xem bất kì một trận đấu nào của Dortmund trong toàn bộ mùa giải 2014/15. Không xem trên sân. Không xem trực tiếp trước màn hình ti vi. Cũng không xem qua băng hình ghi lại.
Graham không cần phải xem. Hoặc giả, nếu có xem trực tiếp bất kì trận đấu nào, của Dortmund hay đội bóng khác, ông cũng không dõi theo nó như cách thông thường mà chúng ta – các CĐV bóng đá vẫn làm. Để hiểu điều gì đã thực sự diễn ra trong 1 trận đấu cụ thế, tất cả những gì Graham cần là dữ liệu về nó.
Giống như phần lớn các HLV chuyên nghiệp, Klopp không đặt nặng giá trị của của việc phân tích dữ liệu cầu thủ/trận đấu trong quãng thời gian làm nghề ở Dortmund. Ông làm việc với các cầu thủ, trên sân tập, bằng kinh nghiệm và trí tuệ của mình. Nhưng cuộc nói chuyện với Graham vào buổi sáng tháng 11/2015 thực sự đã tác động sâu sắc tới Klopp.
Klopp, ít nhiều đã bị thuyết phục rằng, Graham – dù không xem bất kì trận đấu nào của Dortmund – nhưng vẫn có thể đưa ra những phân tích và kết luận vô cùng sắc sảo về đội bóng này như thể anh ta… đã huấn luyện Dortmund từ lâu vậy. Và trên hết, Klopp cũng hiểu một sự thật rõ ràng là, nếu không có những mẫu phân tích dữ liệu của Graham và các cộng sự, ông sẽ không bao giờ có cơ hội trở thành HLV Liverpool.
Giá trị của phân tích dữ liệu trong bóng đá chuyên nghiệp
Phân tích dữ liệu đã tạo ra những tác động to lớn đối với chiến thuật trong bóng rổ và bóng chày chuyên nghiệp kể từ đầu thế kỉ 21. Và những năm gần đây, nó đã trở thành một phần quan trọng của đời sống bóng đá chuyên nghiệp. Bản thân chúng ta, những CĐV bóng đá cũng đã được tiếp cận nhiều hơn những cơ sở dữ liệu bóng đá, từ Whoscored, Opta, Squawka, StatsBomb, đã dần quen thuộc với những thứ như “bản đồ nhiệt”, “bàn thắng/ kiến tạo kì vọng” hay “chuỗi đường chuyền”, thậm chí là những thống kê còn chi tiết và chuyên môn hơn thế. Nhưng đó, dĩ nhiên, chỉ là một phần rất nhỏ trong “Thế giới”phân tích dữ liệu bóng đá mà chúng ta có thể chạm tới.
Liverpool không phải CLB đầu tiên và duy nhất tại Anh, hay trên Thế giới, áp dụng các mô hình phân tích dữ liệu bóng đá. Tại Arsenal, Chelsea, Man City và hầu như tất cả các CLB hàng đầu châu Âu, đều có những chuyên gia đảm nhiệm công việc “research – director” như Graham. Họ thậm chí còn là kẻ đi sau. Chelsea xây dựng phòng nghiên cứu phân tích dữ liệu từ năm 2008. Arsenal theo sau bằng việc chi tiền mua luôn phần mềm phân tích cầu thủ của công ty StatDNA.
Sự khác biệt lớn nhất, có lẽ là việc Liverpool kết hợp những mẫu phân tích dữ liệu của phòng nghiên cứu một cách đồng bộ và xuyên suốt trong các quyết định xây dựng và phát triển CLB từ cấp thượng tầng đến hạ tầng. Không chỉ là phong cách bóng đá; các bài tập ở trung tâm huấn luyện Melwood; chiến thuật, nhân sự mà Klopp sử dụng mà còn liên quan đến cả việc mua – bán cầu thủ, các quyết sách của ban giám đốc (…).
Trước mỗi trận đấu của Liverpool, thường là từ một tới hai ngày, Graham sẽ gửi tới HLV Klopp một bản phân tích - đánh giá tất tật những gì liên quan tới đội bóng và đối thủ (và cả những gợi ý quan trọng). Klopp là người cuối cùng quyết định, sẽ sử dụng “giá trị” nào trong gói dữ liệu được cung cấp bởi Graham và các chuyên viên của phòng nghiên cứu.
Klopp, bằng một cách đơn giản và dễ hiểu nhất, sẽ truyền đại lại những “giá trị” đó cho các cầu thủ Liverpool. “Chúng tôi biết ‘ai đó’ đã dành hàng giờ sau cánh cửa đóng kín ở Melwood để tìm ra nó” – Ox Chamberlain cho biết - “Nhưng HLV không bao giờ khiến chúng tôi phát hoảng với những số liệu thống kê hay phân tích khó hiểu. Ông ấy (Klopp), đơn giản, là chỉ cho chúng tôi biết mình phải làm gì để có thể chơi thứ bóng đá tốt nhất”.
Một ví dụ cơ bản: báo cáo của Graham chỉ ra rằng một cầu thủ thuận chân trái của Liverpool sở hữu những đường chuyền xuyên tuyến rất tốt nhưng cầu thủ này còn hiệu quả hơn gấp bội, trong việc mở ra ra các cơ hội ghi bàn rõ ràng nếu anh ta thường xuyên tạt bóng hoặc căng ngang của mình từ cánh phải. Và Klopp, theo đó, sẽ khuyến khích cầu thủ này thực hiện nhiều hơn các chỉ dẫn của phòng nghiên cứu.
Nghe có vẻ đơn giản nhưng nó là kết quả thu thập và phân tích từ hàng ngàn vạn hành-vi-bóng-đá của Graham và các cộng sự. Trong bóng đá, đây thực sự là một cuộc cách mạng. Và đó là một phần công việc của những chuyên gia phân tích dữ liệu như Graham.
Phần 2:
Phần 2:
Ian Graham, sinh ra và lớn lên ở ngoại Cardiff, một fan Liverpool từ nhỏ. Tuổi thơ của ông, thập niên 70-80 thế kỉ trước, gắn liền với những năm tháng tột đỉnh thành công của The Reds. Thần tượng bóng đá của Graham – huyền thoại vĩ đại bậc nhất trong lịch sử Liverpool là Ian Rush – một người đồng hương xứ Wales.
Câu chuyện của Graham
Trong quãng thời gian từ 2008-2012, Graham làm việc như một cố vấn từ xa cho CLB Tottenham. Nhưng các nhà quản lý CLB này hiếm khi có sự quan tâm đúng mực với những báo cáo và đề xuất của Graham. Đấy cũng là điều dễ hiểu trong một giai đoạn mà phân tích dữ liệu là một thứ gì đó khá “xa cách”với đời sống bóng đá chuyên nghiệp.
Nhưng cơ hội của Graham, người từ bỏ công việc của một nhà nghiên cứu khoa học tại Cambridge, để bước chân vào lĩnh vực phân tích dữ liệu thể thao, sau khi nghiền ngẫm cuốn sách “Money Ball: Nghệ thuật chiến thắng trong một trò chơi không công bằng”của Michael Lewis xuất bản năm 2003, với bóng đá chuyên nghiệp, đã thực sự xuất hiện khi tỉ phú John W.Henry và tập đoàn Fenway Sport Group (FSG) quyết định mua lại Liverpool tháng 10/2010.
Thời điểm đó, Graham là chuyên gia hàng đầu của phòng nghiên cứu CLB bóng chày Boston Red Rox, cũng thuộc sở hữu của FSG. Henry, tỉ phú giàu lên nhờ việc tạo ra một thuật toán phân tích giá cổ phiếu thị trường đậu nành, khi tiếp quản Liverpool, muốn xây dựng ngay lập tức một phòng nghiên cứu dữ liệu cho đội bóng, giống như cLb bóng chày Red Rox. Graham là người được chọn!
Một trong những hạng mục công việc quan trọng nhất của Graham tại Liverpool là giúp CLB quyết định mua cầu thủ nào. Graham, lấy bằng tiến sĩ vật lý ở Đại học Cambridge, trong vài năm qua, đã xây dựng một cơ sở dữ liệu khổng lồ, trên 100.000 cầu thủ từ khắp nơi trên Thế giới, theo dõi và phân tích chi tiết hàng triệu hành-vi-bóng-đá của họ trong từng trận đấu cụ thể, để từ đó tìm ra những người thích hợp nhất, cho Liverpool.
“Tôi không thích và nói thắng là chẳng bao giờ xem video bóng đá cả. Nó có thể tạo ra những thành kiến không tốt về cầu thủ mà tôi đang phân tích”. Công việc của Graham, trong việc tìm kiếm một cầu thủ tiềm năng cho Liverpool, là sử dụng tất thảy những thông tin thu thập được, đưa chúng vào một thuật toán phân tích mà ông đã xây dựng, và sau đó đánh giá kết quả.
Nabi Keita được “phát hiện’ như thế nào?
Graham đã dành thời gian dài để xây dựng một mô hình tính toán cơ hội ghi bàn của một đội bóng dựa trên vô số các hành-vi-bóng-đá trong trận đấu, bao gồm cả một đường chuyền hỏng, một cú dứt điểm lỗi, một pha đỡ bóng hỏng, một cú tắc không tốt và cả những gì có thể xảy ra sau các tình huống như thế. Sử dụng mô hình của mình, Graham có thể định lượng được mỗi cầu thủ và từng hành-vi-bóng-đá của anh ta có ảnh hưởng như thế nào tới cách chơi toàn đội cũng như cơ hội chiến thắng của đội nhà.
Keita va Firmino |
Naby Keita là 1 trong những cầu thủ được Graham “phát hiện” nhờ thuật toán đặc biệt của mình. Ngay từ thời điểm tiền vệ người Guinea chơi bóng tại Áo cho CLB Redbull Salzburg, 5 năm trước, dữ liệu về anh đã được Graham thu thập. Thời điểm đó Keita chơi tiền vệ phòng ngự, án ngữ ngay trước bộ tứ vệ Salzburg. Và dữ liệu về Keita, qua từng trận đấu, qua từng CLB (từ Salzburg tới Leipzig), trong mắt Graham, là thứ kì lạ nhất mà ông… chưa từng được chứng kiến trước đó.
Số đường chuyền thành công mỗi trận và tỉ lệ chuyền chính xác của Keita có xu hướng thấp hơn đa số các tiền vệ hàng đầu chơi cùng vị trí của anh. Nhưng phân tích của Graham cho thấy, Keita thường nỗ lực thực hiện các đường chuyền mà nếu thành công, nó sẽ mở ra cơ hội ăn bàn cao cho đội nhà.
Với những tay trinh sát viên thông thường, “xem giò”cầu thủ trực tiếp trên sân, hoặc qua video, Keita là một tiền vệ đa năng. Với Graham, qua mô hình phân tích trên laptop của ông, Keita là một hiện tượng đặc biệt. Là một cầu thủ làm việc không ngừng trên sân, với mục tiêu tung ra các đường chuyền đặt đồng đội vào thế có-thể-ghi-bàn.
Đấy là thứ mà chúng ta, dù có chăm chú đến mấy trên sân cũng không thể nhận ra nhưng là thứ được hiển thị rõ ràng qua thuật toán của Graham. Kể từ năm 2016, Graham liên tục đề nghị Ban lãnh đạo Liverpool mua bằng được Keita. Và hè năm ngoái, tiền vệ này chính thức cập bến Anfield.
Tại sao lại là Mohamed Salah?
Nhưng nếu như Keita vẫn cần thêm thời gian để chứng tỏ giá trị thực sự của mình ở một đội hình giàu sức cạnh tranh như Liverpool thì một ví dụ khác sau đây sẽ cho chúng ta cái nhìn rõ ràng và sâu sắc hơn giá trị công việc của Graham tại Liverpool. Câu chuyện về Mohamed Salah.
Năm 2014, Salah – ngôi sao đang lên chơi cho Basel – chính thức cập bến Chelsea. Dù nhận được rất nhiều kì vọng, hai mùa giải của Salah tại Chelsea anh chỉ ra sân 13 trận, ghi 2 bàn. Salah sau đó bị đem cho Fiorentina mượn, rồi gia nhập AS Roma trước khi được CLB hàng đầu Serie A mua đứt. Vào thời điểm đó, dù đã liên tục tỏa sáng ở Calcio, Salah bị coi là có-rất-ít-cơ-hội để thành công tại Anh.
Premier League là 1 giải đấu khắc nghiệt. Mức độ cạnh tranh lớn giữa các CLB. Hầu như không trận đấu nào, kể cả nhóm đầu gặp nhóm cuối, được coi là dễ dàng. Thời tiết tệ hại. Mùa giải không có kì nghỉ Đông. Sự soi mói quá mức của truyền thông. Nhiều cầu thủ không thể thành công tại đây, vì họ chẳng thể thích nghi được với môi trường tại Premier League. Số khác, đơn giản là không có đủ cơ hội để thể hiện. Với Graham, Salah thuộc về sau. Anh không được trao cơ hội để thể hiện mình tại Chelsea.
“500 phút chơi bóng cho Chelsea là quá ít để tạo ra một mẫu phân tích đủ tốt. Nhưng nếu kết hợp nói với hàng chục trận, hàng ngàn phút và vô số hành-vi-bóng-đá của Salah tại Serie A, trong màu áo Fiorentina và Roma, thì chúng ta sẽ có được một đáp án toàn vẹn. Dù môi trường bóng đá tại Anh và Italia là hoàn toàn khác biệt, nhưng mẫu phân tích của Salah chỉ cho chúng tôi thấy một CƠ HỘI đáng để ra quyết định” – Graham.
Dữ liệu phân tích của Graham về Salah cho thấy, anh sẽ là sự kết hợp tuyệt vời với Roberto Firmino, người gia nhập Liverpool từ năm 2015. Firmino, trong các mẫu phân tích của Graham, là người tạo ra nhiều đường kiến tạo kì vọng nhất trong số các cầu thủ chơi cùng vị trí ở Premier League. Và Liverpool cần 1 cầu thủ để không “lãng phí” giá trị của Firmino. Với Graham, Salah là lựa chọn số 1.
Từ tháng 3/2017, Graham đã gửi báo cáo của mình tới BHL và BLĐ Liverpool, đề xuất mua Salah. Tháng 7 năm đó, Liverpool chi 42 triệu euro (sau lên 50 triệu euro tính mọi hạng mục) đưa Salah về Anfield. Không có gì là trùng hợp hay may mắn, Salah đã nhanh chóng tỏa sáng tại Premier League, hợp với Firmino (và Mane) thành bộ ba tấn công siêu hạng. Salah phá vỡ kỉ lục ghi bàn ở Premier League 20 đội với 32 pha lập công mùa trước và liên tiếp “nổ súng” trên hành trình cùng Liverpool và tới chung kết Champions League.
Nhưng đó chỉ là những thành quả đầu tiên được “dự báo” bởi thuật toán đặc biệt của Graham cho mùa giải 2018/19 đáng nhớ này, khi Salah và Mane là 2 trong số những chân sút tốt nhất Premier League, Liverpool là đội Á quân xuất sắc nhất lịch sử giải đấu. Và thêm một trận chung kết Champions League nữa đang chờ họ chinh phục. Theo số liệu mới nhất trên trang Transfermarkt, Salah được định giá 150 triệu euro, gấp ba lần số tiền Liverpool chi ra mua anh gần 2 năm trước.
Những người hùng thầm lặng
Phòng nghiên cứu dữ liệu tại trung tâm huấn luyện Melwood có tổng cộng 4 thành viên. Graham là số 1, tất nhiên. Các cộng sự dưới quyền ông bao gồm Tim Waskett, tốt nghiệp chuyên ngành nghiên cứu vật lý học thiên thể; Dafydd Steele – một cựu vô địch cờ vua nghiệp dư - chuyên gia toán học, từng làm việc trong ngàng năng lượng trước khi gia nhập ‘team’; và cuối cùng – Will Spearman, người gốc Texas, lấy bằng tiến sĩ vật lý năng lượng cao ở Đại học Harvard .
Một CLB bóng đá hàng đầu thường chỉ cần có một trong số những chuyên gia phân tích như Graham, như Waskett, như Steele hay thậm chí như Spearman, cho phòng nghiên cứu, là đủ. Nhưng tưởng tượng được không, Liverpool đã thuê cả 4 người họ, để có thể tạo ra nền tảng tốt nhất cho sự phát triển bền vững.
“Bóng đá là tổng hợp của hàng ngàn, hàng vạn hành động cá nhân. Và vì thế, thuật toán dữ liệu của chúng tôi, vốn dựa trên những giá trị mẫu như đường chuyền, cú sút, chuyển động bóng (…) vẫn còn nhiều hạn chế. Chúng tôi phải nỗ lực nhiều nữa trong việc đa dạng hóa các mẫu phân tích và tạo ra một mô hình có thể phản ánh thực sự chính xác những gì diễn ra trên sân” – Graham thừa nhận.
Nhưng trước hết, Graham, và các cộng sự của ông ở phòng nghiên cứu dữ liệu thể thao – những người bao năm qua bị đeo bám bởi những biệt danh với hàm ý chế giễu “những gã ôm laptop”, “những kẻ mù tịt về thể thao” từ Red Sox qua Liverpool, cần tìm ra phương thức tốt nhất để giúp Klopp cùng các cầu thủ đánh bại Tottenham trong trận chung kết Champions League đêm 1/6 tới.
Một thắng lợi ở Madrid sẽ là bằng chứng tuyệt vời tô điểm cho giá trị công việc thầm lặng mà quan trọng mà Graham cùng các cộng sự đã và đang làm bao năm qua. Nhưng ngay cả khi Liverpool thất bại sau khi đã về nhì Premier League mùa này, “team Graham” và những chuyên gia phân tích dữ liệu như họ, thực sự đã tạo ra một cuộc cách mạng lớn trong bóng đá.
Lược dịch từ How Data and Some Breathtaking Soccer Brought Liverpool to the Cusp of Glory – the NY Times
Lược dịch từ How Data and Some Breathtaking Soccer Brought Liverpool to the Cusp of Glory – the NY Times
EL FLACO (TTVN)
Tin cùng kênh Thể thao
kunboi256 đã gửi
- 13Hay
4 tiếp viên vận chuyển ma tuý: Khó hiểu khi hải quan thông tin báo chí quá sớm
hint tới thế này ae ko tin thì chịu :))47 Bình luận Loan tin adbk cuong205a